Warszawa wcale nie jest taka, jak się nam wydaje.

Ciał ludzi, którzy skaka­li z Pałacu Kultury i Nauki, nigdy nie odnaleziono. Przy pl. Henkla jest dom, do któ­rego nie warto wchodzić sa­memu. Ponoć straszy w nim duch robotnika, który zabił tam swego kolegę, gdy ten nie chciał mu oddać złotej figurki znalezionej w ścia­nie. Z kolei na skrzyżowaniu ul. Wilczej z Al. Ujazdowskimi stoi kamienica, w któ­rej lokaj zabił swoją bogatą, starszą pracodawczynię. W pałacu Tyszkiewiczów, w którym obecnie mieści się Wydział Geografii UW, jest klatka schodowa łącząca piwnicę z 1. piętrem. Wej­ście na klatkę jest zamuro­wane. Nikt nie wie, co znaj­duje się w zamkniętym po­mieszczeniu ani dlaczego to miejsce zostało zamurowa­ne. Takich tajemnic stolica ma więcej…

* Zniknąć z powierzchni ziem

Granicząca z Wawrem część prawobrzeżnej War­szawy leży w miłej i dość spokojnej okolicy. Jednak Anin ma swoją tajemnicę. Tajemnicę z okolic tzw. gór­ki Delmacha. Na ulicy Tuli­panowej stoi dom jednoro­dzinny zbudowany najprawdopodobniej pod ko­niec lat 80. lub na początku 90. Od jakiegoś czasu dom jest opuszczony. Jeszcze kil­kanaście lat temu mieszka­li w nim mąż, żona i dwójka lub trójka ich dzieci. Rodzi­na zaczęła mieć problemy finansowe, ojciec popadł w długi. Pewnego dnia prze­stali się pojawiać, choć nikt nie wychodził z domu. W piwnicy odkryto powieszo­ne ciała całej rodziny. Oka­zało się, że ojciec postano­wił zamordować swoich najbliższych, a następnie popełnił samobójstwo. Nikt nie chciał nam powie­dzieć, gdzie ten dom się znajduje – mówią Arka­diusz Rudzki i Piotr Ochoc­ki, miłośnicy starych do­mów z historią. – Pytaliśmy miejscowych, pytaliśmy na­wet policjantów. Udawali, że nie wiedzą, o co chodzi. Nic wartościowego nie zna­leźliśmy, dom był całkowicie ogołocony. Byliśmy tylko na parterze i w piwnicy, gdzie znaleziono całą rodzinę. Wejście na piętro groziło poważnym wypadkiem, dla­tego zrezygnowaliśmy z te­go pomysłu – dodają.

* Klątwa dobra na wszystko

Rzucenie na kogoś bądź na coś klątwy okazuje się sku­teczną metodą na uniemoż­liwienie komuś realizacji planów niezgodnych z na­szymi pragnieniami. Dwie najciekawsze historie war­szawskich budynków, na które rzucono klątwy, róż­nią się od siebie zasadniczo. Jedna z nich zakończyła się szczęśliwie, a druga okazała się opowie­ścią tragiczną – zarówno dla ludzi związanych z bu­dynkiem, jak i dla samego budynku. Historia dotyczy domu, który jeszcze kilka temu stał na pograniczu Marek i Zielonki. Jego bu­dowę rozpoczęto w latach 50. Był to dom, który nale­żał do jednego z dwóch bra­ci. Jeden z nich otrzymał w spadku cały majątek, drugi od swoich krewnych nie do­czekał się niczego. Za­zdrość i chęć zemsty dopro­wadziły do tego, że ten dru­gi rzucił klątwę na spadko­bierców. Od tamtej pory każdą osobę, która była z tym domem w jakiś sposób związana, spotykało nie­szczęście. – Pamiętam, jak do pracy przyszedł elektryk. Pora­ził go prąd i mężczyzna zginął na miejscu. Z kolei mu­rarz został zabity przez krokiew, która spadła mu na głowę – mówi Anna Gwódź, mieszkanka Rem­bertowa. Domu nikt nie chciał wy­kończyć, nikt nie chciał go odkupić ani tym bardziej w nim zamieszkać. Obaj bra­cia zginęli w dość krótkim czasie po otrzymaniu spad­ku. Najpierw zmarł męż­czyzna, który rzucił klą­twę, po nim zaginął spadkobierca. Do tej pory nie wiadomo ani jak, ani kiedy, ani gdzie zginął. Przeklęty budynek został wyburzo­ny w 2005 roku.

* Pracuj z duchami

Nieprawdopodobna histo­ria jest związana z pewnym budynkiem znajdującym się w Konstancinie. Mowa o budynku Komendy Rejo­nowej Policji. Dom, w któ­rym urzędują policjanci, oprócz parteru ma również piętro, ale nieużytkowane. Parter odnowiony i otynko­wany kontrastuje z drew­nianym i lekko podniszczo­nym piętrem. Budynek ko­mendy ma ok. 80 lat i z te­go, co można usłyszeć od mieszkańców Konstancina, zawsze mieściły się tam służby, które z prawem, przynajmniej teoretycznie, miały dużo wspólnego. Z lo­kalnych opowieści wynika, że w czasach PRL 1. piętro służyło za miejsce przesłuchań więźniów politycz­nych. Nie tylko przesłuchi­wano ich tam, ale i mordo­wano. Zapewne stąd wzię­ły się nocne jęki, tajemnicze dudniące kroki i krzyki. Dla równowagi i nabrania sił przed kolejnymi strasz­nymi historiami warto wspomnieć o cudzie, do któ­rego doszło w kościele św. Augustyna na Nowolip­kach. W październiku 1959 r. na tle pozłacanej kuli umieszczonej u podstawy krzyża wieńczącego dach świątyni ukazała się postać tzw. Matki Boskiej Muranowskiej Współczującej Mi­łosiernej. I choć ówczesne władze uznały to wydarze­nie za zjawisko naturalne, to wśród licznych parafian wierzono w jego boską moc.

* Warszawskie morderstwa

Mieszkanie przy ul. Nowo­grodzkiej stało się sławne po tym, jak pod koniec XIX w. zamordowano w nim diwę ówczesnych teatrów – Marię Wisnowską. W poko­ju z zasłoniętym oknem, a przez to ciemnym i klaustrofobicznym, w nocy z 30 czerwca na 1 lipca została zastrzelona przez jednego – jak głosiły plotki – ze swo­ich licznych kochanków, Ro­sjanina Aleksandra Barteniewa. Anna Reichert, prze­wodniczka warszawska, tak opowiada o tragicznej śmierci aktorki: Wisnowską jako aktorka była podziwia­na i szanowana, natomiast jako kobieta była traktowa­na niezbyt pochlebnie. By­ło to zapewne spowodowa­ne przez jej sposób prowa­dzenia się. Kiedy opinia pu­bliczna dowiedziała się, w jaki sposób zginęła teatral­na diwa, poziom emocji wo­kół jej osoby wzrósł. Jednak nie było to nic pozytywne­go. Starano się o niej zapo­mnieć, dlatego na pogrze­bie można było zobaczyć je­dynie jej najbliższych przy­jaciół.

Piwnica w jednym z do­mów przy ul. Świerczew­skiego stała się świadkiem jeszcze większej tragedii. Przez blisko dwa lata po­szukiwano 16-letniego Boh­dana Piaseckiego, który zo­stał porwany spod budynku szkoły i zamordowany. Gdy go znaleziono, miał rozbitą czaszkę i sztylet tkwiący po lewej stronie klatki piersio­wej. Zdarzenie miało miej­sce pod koniec lat 50.

Wśród warszawiaków krążą również opowieści o nawiedzonej celi w więzie­niu na Białołęce. Wiele lat temu jeden z więźniów po­pełnił tam samobójstwo, najprawdopodobniej powie­sił się. – Moja koleżanka przechodziła tylko koło tej celi. Jest ona zamurowana, gdyż każdy, kto do niej tra­fiał, słyszał krzyki, jęki, nie mógł spać i w efekcie lądo­wał w szpitalu psychia­trycznym – mówi Piotr Ochocki.

* Właściciele zaraz wrócą?

Ulica Szeligowska na Be­mowie nie wyróżnia się ni­czym szczególnym, ale to właśnie tam stoi dom, któ­rego bać się należy i które­go trzeba unikać. Dom jest częścią kompleksu zabudo­wań, znajduje się tam rów­nież stodoła i inne pomiesz­czenia techniczne. W jed­nym z nich stoi nawet cał­kiem dobrze zachowany traktor z lat 50. W budyn­ku mieszkalnym jest prąd, w oknach wciąż tkwią nie­tknięte szyby. Chciałoby się powiedzieć: tylko ludzi brakuje. I faktycznie tak jest. Zostały meble, naczynia, nawet ubrania. Dziesięć lat temu właściciele domu i wszystkiego, co się w nim znajduje, zostali zamordo­wani podczas przyjęcia przez jednego z gości. Imprezowiczów nie było wie­lu, około sześć, siedem osób. Było za to dużo alkoholu i siekiera, której morderca użył jako narzędzia zbrod­ni. Wiele osób próbowało się tam osiedlić. Najpierw spadkobiercy, później stu­denci, na końcu bezdomni. Wszyscy wyprowadzali się z Szeligowskiej po dwóch, maksymalnie trzech dniach. Dom jest nawiedzo­ny. Nie sposób spędzić tam spokojnego dnia, nie mó­wiąc już o przespanej nocy. Jęki, krzyki, tajemnicze kroki, przesuwanie przed­miotów, zamykanie i otwie­ranie okien. Z zewnątrz nie można się domyślić, czy w domu ktoś mieszka, czy nie. Gdy wejdzie się do środka, wątpliwości zostają rozwia­ne. Mieszkają tam duchy. Głównym problemem starych, niekoniecznie nawie­dzonych domów lub miejsc opuszczonych jest to, że nie ma się kto nimi zająć. Po­wodem jest zazwyczaj ich nieuregulowany status prawny. Albo jest tak, że właściciel zmarł i nie ma kto się zająć jego mająt­kiem, albo budynek należy do dwudziestu właścicieli, którzy kłócą się przez kil­kadziesiąt lat o podział spadku, a dom niszczeje, al­bo wreszcie jest tak, że bu­dynek należy do jakiejś in­stytucji państwowej, która uznała, że nie ma pieniędzy na jego zagospodarowanie i zostawiła go na łaskę, a ra­czej niełaskę czasu. Z dru­giej jednak strony na tym polega piękno opuszczonych domów. Na kultywo­waniu ich historii, na dba­niu o to, żeby pozostały w niezmienionym, przeraża­jącym, ale i urokliwym sta­nie. Tak naprawdę nie wia­domo, kiedy i gdzie trafi się na jakieś tajemnicze i być może nawiedzone miejsce. Dlatego warto słuchać i ob­serwować Warszawę. A nuż wśród mrówkowców znaj­dzie się jakiś dom z duszą?

Artykuł ten pojawił się na łamach gazety Dziennik 30.10.2007