Tajemnicze zdolności Chizuko Mifune, Ikuko Nagao i Sadako
Takahashi były inspiracją dla twórców serii horrorów, które rozpoczął kasowy
„Ringu” („The Ring: Krąg”, 1998) oparty o powieść Koji Suzukiego. Film
opowiada o przeklętej kasecie wideo, która ściąga śmierć na tych, którzy
zapoznają się z jej „przekazem”. Z czasem bohaterowie odkrywają, że autorką
nagrania jest córka Shizuko Yamamury - kobiety z rozwiniętymi zdolnościami
parapsychicznymi, która popełniła samobójstwo, przelewając część niezwykłych
mocy na swe dziecko. Jedną z nich była nensha - umiejętność
bezpośredniego „utrwalania” treści myśli na kliszy, taśmie filmowej bądź
innych nośnikach.

Kilku bohaterów „Ringu” (którego amerykański remake
nakręcono w 2002 r.) stworzono w oparciu o życiorysy osób, jakie na swej
drodze napotkał prof. Tomokichi Fukurai (1869-1952) z Uniwersytetu
Tokijskiego - jeden z pionierów psychologii w Japonii i badacz zjawisk
niezwykłych. Filmowy wątek samobójczyni dysponującej „ekstrazmysłem” bazował
na historii jasnowidzącej uzdrowicielki Chizuko Mifune (1886-1911). Badając
jej przypadek, który rozszedł się po kraju głośnym echem, uczony natknął się
na kilka innych kobiet, które posiadały zdolności nadprzyrodzone, z
tajemniczą nenshą włącznie.

Smutny koniec Chizuko

Chizuko Mifune urodziła się 17 czerwca 1886 r. w
prefekturze Kumamoto na wyspie Kiusiu. Życie jej oraz pozostałych bohaterek
przypadło na końcowy okres epoki Meiji (lub „światłych rządów”), kiedy
Japonia otwarła się na świat i przeszła szereg reform modernizacyjnych.
Prof. Fukurai ustalił, że kobieta od dziecka borykała się z poważnymi
problemami zdrowotnymi, w tym częściową głuchotą, objawiającą się u niej w
oryginalny sposób: „Miewała mniejszy problem ze słyszeniem muzyki niż
ludzkiej mowy” - pisał.

Mifune była osobą religijną, o raczej „trudnym”
charakterze. Zdolności nadprzyrodzone pozostawały u niej w uśpieniu aż do
1908 r., kiedy po serii eksperymentów hipnotycznych i medytacyjnych odkryła,
że może leczyć dotykiem i widzieć przyszłość. (Na ujawnienie się tych darów
mogła również wpłynąć trauma - jej świeżo poślubiony mąż został wysłany jako
żołnierz do Mandżurii). Sława Mifune jako uzdrowicielki i profetki szybko
rosła. Niedługo potem zaczęła ona przyjmować w domu pierwszych „pacjentów”,
co zwróciło uwagę świata nauki.

W 1910 r., na prośbę prof. Fukuraiego, kobieta zjawiła
się w Tokio, gdzie miały zostać przebadane jej uzdolnienia. Uczony
twierdził, że w testach na postrzeganie pozazmysłowe Mifune wykazała się
dużą skutecznością w odnajdywaniu lub opisywaniu ukrytych przed nią
przedmiotów. Zainteresowanie ze strony prasy doprowadziło do otwartego
eksperymentu, podczas którego uczony-sceptyk publicznie nazwał ją oszustką.
Niechciana popularność zrodziła depresję. W książce „Jasnowidzenie i
myślografia” (1913) Fukurai wspominał: „Pani Chizuko czuła się głęboko
dotknięta tym, z jaką łatwością naukowcy i dziennikarze zarzucali jej
kłamstwo. Rankiem 19 stycznia 1911 r. dotarł do nas smutny telegram:
Chizuko umarła”.

Ikuko Nagao i
nensha

Wbrew temu, co mówią legendy, Mifune nie skoczyła do
wulkanu, ale się otruła (rok później samobójstwo popełnił jej zrozpaczony
mąż). Kiedy o jej rzekomych mocach rozpisywały się gazety, prof. Fukurai
zwrócił uwagę na doniesienia o kolejnej kobiecie ze zdolnościami
parapsychicznymi, tyle że dużo bardziej rozwiniętymi. Była to urodzona w
1871 r. Ikuko Nagao, która (w opinii uczonego) jako pierwsza na świecie,
oprócz daru jasnowidzenia, posiadła tajemniczą umiejętność nensha
polegającą na przenoszeniu obrazów z umysłu na papier, płyty fotograficzne
lub inne powierzchnie.

Nagao urodziła się w zamożnej rodzinie w mieście Tokuyama
(dziś Shunan) na Honsiu. Jako 17-latka wyszła za oficera, który pracował
potem jako sędzia. Po śmierci pierwszego dziecka kobieta zamknęła się w
sobie i (podobnie jak Mifune) oddała medytacji. Badania nad darem, który się
u niej ujawnił również przebiegały w atmosferze skandalu i pomówień o
mistyfikację. Podczas testu, który miał miejsce pod koniec grudnia 1910 r.
Fukurai polecił jej „wypalić” na zapieczętowanej płycie fotograficznej
zasugerowany przez niego obiekt. Ku zdziwieniu profesora, udało się!

Na krótko przed niespodziewaną śmiercią, Nagao
wprowadziła w konsternację krytycznie nastawione do niej kręgi uczonych.
Podczas testu w obecności fizyka prof. Kenjiro Yamakawy (1854-1931) z
Cesarskiego Uniwersytetu Kiusiu (tego samego, który o oszustwo oskarżył
Chizuko Mifune), kobietę poproszono o „myślowe przeniesienie” na
zapieczętowaną płytę pewnego symbolu. Nagao, po chwili silnego skupienia
stwierdziła, że jest to niemożliwe, gdyż… w futerale nie umieszczono żadnej
płyty. Była to prawda. W dalszych testach przeszkodziła jej szybko
postępująca choroba. Cierpiąca na ataki wysokiej gorączki kobieta zmarła
niedługo po Mifune.

Zagadka myślografii

Fukuraiego dotknęło szczęście w nieszczęściu. Niebawem
usłyszał bowiem o kolejnej jasnowidzącej kobiecie, która twierdziła, że
rozwinęła w sobie zdolność do nenshy. Była to urodzona w 1875 r.
Sadako Takahashi - kobieta melancholijna i małomówna. Tak jak poprzedniczka
była żoną sędziego i praktykowała medytację połączoną z ćwiczeniami
oddechowymi. Miała też pewną ciekawą cechę - jej organizm reagował na stres
nagłymi i długotrwałymi skokami temperatury dochodzącej do (uwaga) 42
stopni. Ale istniało jeszcze coś, co czyniło z niej doskonałą inspirację dla
twórców horroru.

Takahashi popadała nieraz w gwałtowne transy, podczas
których mówiła nieswoim głosem (twierdziła, że przemawiają przez nią na
przemian nieżyjący buddyjski mnich oraz „demon”). Znając dobrze los swoich
poprzedniczek, po kilku eksperymentach przeprowadzonych z Fukuraim, razem z
mężem opuściła Tokio i słuch po niej zaginął. Choć profesor nie rozumiał jej
zachowania, los uśmiechnął się do niego jeszcze raz w 1916 r., kiedy spotkał
Mitę Koichi (1885-1943), która również praktykowała „myślową fotografię”,
często biorąc udział w jej publicznych demonstracjach. Kontrowersyjne
poglądy i zarzuty o „nienaukowe” eksperymenty sprawiły jednak, że w 1919 r.
Fukurai został zmuszony do rezygnacji ze stanowiska na Uniwersytecie
Tokijskim.

Kiedy w latach 30. w Anglii została wydana jego książka
uświadomiono sobie, że nensha w Europie znana była od dawna. Tą
rzadką umiejętność niektórych parapsychików określano jako „myślografię”
(ang. thoughtography). Relacje o niej pojawiały się od końca XIX w., a
współcześnie jej przejawy badano u ekstrasensów Teda Seriosa (1918-2006) i
Uriego Gellera (ur. 1946), którzy twierdzili, że mogą przenosić na kliszę
obrazy ze swoich myśli. Tymczasem historie trzech Japonek - bardzo do siebie
podobne i wciąż pełne niejasności - obrastały legendą, w której dziś trudno
odróżnić fakty od fikcji. Jednak najbardziej niezwykłe wydaje się to, że
horror, który wielu osobom może wydawać się wytworem dzikiej fantazji, ma
korzenie w rzeczywistości.